FATCA to amerykańska regulacja dotycząca ujawniania informacji o rachunkach zagranicznych podatników USA dla celów podatkowych, uchwalona przez Kongres Stanów Zjednoczonych w dniu 28 marca 2010 r. FATCA nakłada na zagraniczne – nieamerykańskie, w tym polskie – instytucje finansowe obowiązek informowania amerykańskich organów podatkowych o rachunkach prowadzonych na rzecz podatników USA. Celem tej regulacji jest zapewnienie wywiązywania się z obowiązku podatkowego w USA przez osoby fizyczne lub podmioty do tego zobowiązane.

Podstawa prawna obowiązywania regulacji FATCA

W dniu 28 marca 2010 r. w Stanach Zjednoczonych Ameryki została przyjęta ustawa o ujawnianiu informacji o rachunkach zagranicznych dla celów podatkowych (Foreign Account Tax Compliance Act – FATCA). Celem FATCA jest zobligowanie zagranicznych instytucji finansowych (FFI) do przekazywania do USA danych o stanach rachunków, uzyskiwanych dochodach oraz ich właścicielach, będących podatnikami tego kraju, dla celów weryfikacji prawidłowości zobowiązań podatkowych. Intencją FATCA było zapobieżenie wykorzystywaniu przez amerykańskich podatników zagranicznych instytucji finansowych w celu ukrywania dochodów  lub  tworzenia  struktur  agresywnego  planowania  podatkowego. W dniu 7 października 2014 r. Polska i USA podpisały Umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA, oraz towarzyszące Uzgodnienia Końcowe. Umowa FATCA została ratyfikowana przez Prezydenta RP za uprzednią zgodą wyrażoną przez Sejm ustawą z dnia 20 marca 2015 r. o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki. Zgodnie z art. 91 ust. 1 Konstytucji RP ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. Art. 91 ust. 2 Konstytucji RP wskazuje dodatkowo, iż umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Powyższe oznacza, iż umowa FATCA stanowi powszechnie obowiązujące w Polsce źródło prawa. Sejm w dniu 9 października 2015 r. uchwalił ustawę o wykonywaniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA, która weszła w życie 1 grudnia 2015 r.

Obowiązki SKOK wynikające z regulacji FATCA

SKOK Chmielewskiego jest zobowiązana do identyfikacji rachunków należących do rezydentów podatkowych Stanów Zjednoczonych (rachunków amerykańskich).

Każdy członek SKOK posiadający rachunek finansowy jest zobowiązany do złożenia oświadczenia o rezydencji podatkowej (oświadczenie FATCA). Obowiązek ten dotyczy członków, którzy założyli rachunki w tzw. okresie przejściowym tj. od 1 lipca 2014 roku do 30 listopada 2015; członków otwierających nowe rachunki od 1 grudnia 2015 oraz członków spełniających przesłanki tzw. „osoby amerykańskiej”.

Osoba Amerykańska

Obywatel USA lub rezydent USA dla celów podatkowych.

Kto jest obywatelem USA?

Osoba fizyczna jest obywatelem USA, jeżeli zastosowanie ma jedna z poniższych sytuacji:

1. osoba fizyczna urodziła się w USA;
2. osoba fizyczna urodziła się w Portoryko;
3. osoba fizyczna urodziła się na Guam;
4. osoba fizyczna urodziła się na Wyspach Dziewiczych Stanów Zjednoczonych;
5. osoba fizyczna została naturalizowana jako obywatel USA;
6. jedno z rodziców osoby fizycznej jest obywatelem USA. W takim przypadku osoba ta musi również spełnić inne wymogi dotyczące obywatela USA określone przez prawo USA.

Kto jest rezydentem USA?

Osoba fizyczna jest rezydentem USA („U.S. resident alien”) jeżeli pozytywnie przechodzi tzw. test Zielonej Karty („green card test”) lub tzw. test przeważającej obecności („substantial presence test”) w roku kalendarzowym.

Przebywanie w USA

Osoba fizyczna może być rezydentem USA dla celów podatkowych, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. przebywa w USA w bieżącym roku kalendarzowym przez co najmniej 31 dni i jednocześnie
2. przebywała w USA w okresie ostatnich 3 lat (wliczając w to bieżący rok) przez co najmniej 183 dni, gdzie dni liczone są w następujący sposób:
   1. wszystkie dni przebywania w USA w bieżącym roku kalendarzowego;
   2. 1/3 liczby dni przebywania w USA w poprzednim roku kalendarzowym;
   3. 1/6 liczby dni przebywania w USA w kolejnym roku wstecz (dwa lata wstecz). Powyższe kryteria nie są kompletne, gdyż prawo USA przewiduje pewne wyjątki od wyżej wskazanej reguły. Informacje w tym zakresie są dostępne na stronie internetowej irs.gov.

Zielona Karta

Jeżeli posiada lub posiadała Pani/Pan Zieloną Kartę w USA należy się skontaktować z doradcą podatkowym w celu ustalenia, czy posiadana przez Panią/Pana (obecnie lub w przeszłości) Zielona Karta skutkuje posiadaniem przez Panią/Pana statusu rezydenta USA dla celów podatkowych. Informacje w tym zakresie dostępne są także na stronie internetowej www.irs.gov.

US TIN

Federalny numer identyfikacji podatkowej USA. Dla rezydentów i obywateli USA numer ten jest identyczny z numerem ubezpieczenia społecznego (SSN). Zagraniczne osoby fizyczne, które są podatnikami w USA, mogą wnioskować o przyznanie indywidualnego numeru identyfikacji podatkowej (ITIN).

CRS

CRS – jest to globalny standard automatycznej wymiany informacji pomiędzy organami podatkowymi różnych krajów (ang. Common Reporting Standard) opracowany przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, który wymaga od instytucji finansowych zgłaszania i gromadzenia informacji dotyczących rezydencji podatkowej swoich klientów. Celem CRS jest ustalenie rezydencji podatkowej klientów i wymiana tych informacji pomiędzy poszczególnymi krajami. Zgodnie z wymogami CRS instytucje finansowe mają obowiązek przekazywania administracji podatkowej informacji o rachunkach klientów, którzy są rezydentami podatkowymi w innych krajach.

Od dnia 1 maja 2017 r. (wejście w życie Ustawy z dnia z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami – ustawa CRS) od każdego kandydata na członka SKOK przyjmowane jest oświadczenie o rezydencji podatkowej. Przyjęcie w poczet członków oraz otwarcie rachunku następuje po złożeniu oświadczenia o rezydencji podatkowej.

SKOK jest obowiązana przyjmować oświadczenie o rezydencji podatkowej i weryfikować rezydencję podatkową posiadacza rachunku na podstawie ustawy CRS. SKOK zobowiązana jest, zgodnie z ustawą CRS, do przekazywania Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o rachunkach finansowych należących do osób będących rezydentami państw uczestniczących na podstawie przepisów prawa podatkowego tych państw uczestniczących.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy CRS, posiadacz rachunku jest obowiązany składać oświadczenia o rezydencji podatkowej oraz przedstawiać dokumenty wymagane przez SKOK na podstawie zasad weryfikacji rachunków finansowych i identyfikacji rachunków finansowych określonych ustawą CRS. SKOK jest zobowiązana do weryfikacji złożonego oświadczenia o rezydencji podatkowej i w tym celu może występować do swoich członków z żądaniem złożenia oświadczenia o rezydencji podatkowej dla celów CRS – art. 34 ust. 5 ustawy CRS.

Zgodnie z art. 45 ustawy CRS, posiadacz rachunku finansowego jest obowiązany poinformować SKOK o zmianie okoliczności, która ma wpływ na jego rezydencję podatkową lub powoduje, że informacje zawarte w złożonym przez niego oświadczeniu o rezydencji podatkowej stały się nieaktualne, oraz złożyć SKOK odpowiednio zaktualizowane oświadczenie w terminie 30 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana okoliczności.

Ustawa CRS nakłada na SKOK poniższe obowiązki:

• występowanie z żądaniem złożenia oświadczenia o rezydencji podatkowej przez posiadaczy rachunków będących osobami fizycznymi oraz podmiotami (rachunki firmowe) w celu stwierdzenia czy klient posiada statusu rezydenta podatkowego w innych państwach,
• weryfikowanie, czy osoby kontrolujące (beneficjenci rzeczywiści w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu) posiadają status rezydenta podatkowego w innych państwach. Celem tej weryfikacji jest określenie czy posiadacze rachunków podmiotów (rachunki firmowe) są kontrolowani przez rezydenta podatkowego innego kraju,
• raportowanie danych dotyczących rachunków raportowanych oraz rachunków nieudokumentowanych z wskazaniem ich dochodów do Szefa Krajowej Administracji

Obowiązek uzyskania oświadczenia o rezydencji podatkowej dotyczy klientów, którzy zawarli ze SKOK Chmielewskiego umowę o rachunek finansowy.

Zakres informacji przedstawianych w oświadczeniu o rezydencji podatkowej obejmuje:

1. w przypadku posiadacza rachunku będącego osobą fizyczną: nazwisko, imię lub imiona oraz datę i miejsce urodzenia, aktualny adres miejsca zamieszkania, państwo lub państwa rezydencji podatkowej, TIN dla każdego państwa rezydencji podatkowej, a w przypadku jego braku – informację o tej okoliczności i powodach jej wystąpienia, numer i serię dowodu tożsamości;
2. w przypadku posiadacza rachunku będącego podmiotem: nazwę, aktualny adres siedziby, państwo lub państwa rezydencji podatkowej oraz TIN dla każdego państwa rezydencji podatkowej, a w przypadku jego braku – informację o tej okoliczności i powodach jej wystąpienia, status oraz rodzaj posiadacza rachunku jako NFE, aktywny NFE albo pasywny NFE, nazwisko, imię lub imiona osób kontrolujących posiadacza rachunku będących osobami raportowanymi.

Informacja o rachunkach raportowanych zawiera: imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia w przypadku osoby fizycznej, nazwę, adres, państwo lub państwa rezydencji oraz numer identyfikacji podatkowej TIN osoby raportowanej będącej posiadaczem rachunku, numer rachunku lub jego funkcjonalny odpowiednik w przypadku braku takiego numeru, saldo rachunku lub wartość, a w przypadku rachunku depozytowego – łączną kwotę brutto odsetek wpłaconych lub uznanych na rachunku.